Εργαστήρι Λαογραφικών Μελετών & Παραδοσιακών Χορών «Ο Πύρρος»

Ο Σύλλογος «ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΧΟΡΩΝ “Ο ΠΥΡΡΟΣ”» έχει ως βάση μέλη τα οποία κατάγονται -με πρώτη ή παλαιότερες γενεές- από το γεωγραφικό διαμέρισμα της Ηπείρου. Η έλευση και η εγκατάσταση των Ηπειρωτών στον νομό Σερρών χρονολογείται -κυρίως- από τον 18ο αι. μ.Χ. και εξής, για λόγους οικονομικούς, πολιτικούς, εργασιακούς, κοινωνικούς, προσωπικούς κλπ. Η σύνδεση και η σχέση με τον τόπο καταγωγής είναι έντονη και αδιάλειπτη. Η επιθυμία μεταφοράς της κουλτούρας, των εθίμων, του τρόπου ζωής, των συναισθημάτων και της πολιτιστικής κληρονομιάς ώθησε τα ιδρυτικά μέλη στη συγκρότηση του ως άνω Συλλόγου.

Λίγη ιστορία.
Η Ήπειρος κατά την αρχαιότητα -σύμφωνα με τον γεωγράφο Στράβωνα- εκτεινόταν από τη σημερινή Πρέβεζα νοτίως, έως την Εγνατία ρωμαϊκή οδό, δηλαδή έως τον ποταμό  Σκούμπιν, που περνούσε από το Ελμπασάν της Αλβανίας. Η λέξη “Ήπειρος” ετυμολογικά προέρχεται από τη δωρική έκφραση “άπειρος χώρα” σε αντιδιαστολή με την περιορισμένης έκτασης νησιωτική χώρα και η λέξη “ΑΠΕΙΡΩΤΑΝ” που αναγράφεται στα νομίσματα της εποχής σημαίνει “των Ηπειρωτών”.

Αποτέλεσε υπολογίσιμο κράτος, με έντονους δεσμούς με την υπόλοιπη Ελλάδα και αυτό το μαρτυρούν τόσο οι πολλοί οικισμοί και ευρήματα της  Μυκηναϊκής εποχής, όσο και τα πανελλήνια ιερά του Νεκρομαντείου του Αχέροντα ποταμού, με τους νεκρούς να παίρνουν τον δρόμο για τον Άδη και του μαντείου και του θεάτρου της Δωδώνης, του παλαιότερου αρχαίου ελληνικού μαντείου και του πιο διάσημου μετά τους Δελφούς. Ως ιερά σύμβολα οι Ηπειρώτες είχαν τον ταύρο, τον αετό και τη βελανιδιά.

Κατά τη 2η χιλιετία π.Χ. εδραιώθηκαν στην περιοχή τα ηπειρώτικα φύλα, ήτοι οι Χάονες, οι Μολοσσοί και οι Θεσπρωτοί. Σπουδαιότερος βασιλιάς προερχόμενος από τους Μολοσσούς αναδείχτηκε ο Πύρρος, “ο αετός της Ηπείρου”, ο μοναδικός Έλληνας βασιλιάς που εκστράτευσε στη Δύση και καθιέρωσε την Ήπειρο ως κράτος με μεγάλη δύναμη!

Η εκδικητική μανία των Ρωμαίων στη συνέχεια, ερήμωσε σε μεγάλο βαθμό την Ήπειρο με φωτεινή εξαίρεση την ίδρυση και ακτινοβολία της Νικόπολης.

Κατά τη Βυζαντινή περίοδο, το Δεσποτάτο της Ηπείρου, με πρωτεύουσα την Άρτα έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της ελληνικότητας της περιοχής από τις επιδρομές σλαβικών φυλών.

Από τον 17ο αιώνα, πολλοί έμποροι Ηπειρώτες συνέβαλαν με τα ευεργετήματά τους στην  πνευματική ανάκαμψη του τόπου, με την ανέγερση σχολείων και βιβλιοθηκών. Είναι οι ξακουστοί Εθνικοί Ευεργέτες (ο Αρσάκης, οι αδελφοί Ριζάρη, ο Τοσίτσας, ο Σίνας, Ζωσιμάδες, οι αδελφοί Ζάππα και πολλοί άλλοι). Ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός είχε έντονη παρουσία στην Ήπειρο. Είναι χαρακτηριστική η έκφραση της εποχής  «Γιάννενα, πρώτα στα άρματα, στα γρόσια και στα γράμματα»
Ενδεικτικό επίσης ότι δύο από τα τρία ιδρυτικά μέλη της Φιλικής εταιρείας ήταν από την Ήπειρο, ο Νικόλαος Σκουφάς και ο Αθανάσιος Τσακάλωφ.

Οι σύγχρονοι Ηπειρώτες στις Σέρρες.

Οι ξακουστοί σε όλα τα Βαλκάνια Ηπειρώτες τεχνίτες της πέτρας, υπήρξαν -κατά τα φαινόμενα- οι πρώτοι εγκαταστημένοι Ηπειρώτες στις Σέρρες. Η δεσποτική και αυταρχική διακυβέρνηση της Ηπείρου από τον Αλή Πασά ανάγκασε, επίσης, πολλούς κατοίκους να βρεθούν και στα εδάφη της Μακεδονίας. Οι συνέπειες και οι αντεκδικήσεις εξαιτίας του εμφυλίου πολέμου έφεραν κάποιους άλλους Ηπειρώτες στη φιλόξενη γη των Σερρών. Τα σώματα ασφαλείας (στρατός και αστυνομία) και οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι μια άλλη δεξαμενή Ηπειρωτών στην περιοχή των Σερρών. Επιχειρηματίες και γάμοι μεταξύ Ηπειρωτών και Σερραίων, τέλος, συμπληρώνουν τον χάρτη της δυναμικής παρουσίας των Ηπειρωτών στις Σέρρες, προσφέροντας ουσιαστικά στην πνευματική και πολιτιστική ζωή της πόλης.